Guatr

Tiroid bezinin tek taraflı ya da sağ ve sol her iki tarafta gözle görülecek biçimde veya elle muayenede anlaşılacak şekilde büyümesi guatr olarak bilinir. Boyunda tiroid bezinde büyüme, gözle görülebilecek tarzda şekil bozukluğu, tek ya da birden çok nodül veya diffüz şekilde büyüyen tiroid bezinin trakeaya (soluk borusu) bası yapması sonucu boyunda ağrı, gerginlik, nefes darlığı, ses kısıklığı esas şikayetlerdir. Tiroid bezinin arkaya doğru büyümesi yemek borusuna bası yapması durumunda yutma güçlüğü, boğazda düğümlenme hissi şikayetler arasında görülebilir. Guatr hastalığının en sık iyot eksikliği nedeniyle oluştuğu bilinmektedir. Yiyeceklerde, sütte ve suda bulunan bazı guatrojen maddeler, deniz yosunu yenilmesi ile fazla miktarda iyot alınması, lityum gibi bazı ilaçlar da guatr nedeni olabilmektedir. Toksik (zehirli) guatrlarda  veya çarpıntı, kalp ritim bozuklukları, yüksek nabız sayısı, huzursuzluk, değişik derecelerde sinirlilik, anksiete, uykusuzluk, saç dökülmesi, diyare, ellerde titreme, terleme, nemli sıcak deri, sıcağa tahammülsüzlük ve çok yemek yemeye rağmen zayıflama değişik oranlarda görülen şikayetler hipertiroidi belirtileridir.  Bu durumun nedeni  yaygın diffüz guatr olabileceği gibi toksik küçük bir nodül de olabilir. Sağlıklı insanlarda uyku halinde nabız sayısı azalırken, toksik guatrlı hastalarda nabız sayısının uyku ve uyanıklık durumunda daima yüksek oluşu ayırıcı özelliklerden biridir. Hastanın şikayetlerinin dinlenilmesi, fizik muayene bulguları, loboratuarda tiroid fonksiyon tesleri, tiroid ultrasonografisi, tiroid nükleer sintigrafisi, tiroid ince iğne biyopsisi ve gerektiğinde  diğer ileri tetkiklerle tanı konur.

Tedavi: Tiroid bezinde tek taraflı 2 cm çapından büyük toksik olmayan nodüllerde cerrahi tedavi yapılmaktadır. Frozen biyopsi sonucu kanser saptanması durumunda total olarak tiroid bezi çıkarılmalıdır. Tiroid bezinin büyümesi sonucu büyük guatrın neden olduğu şekil bozukluğu, çevre organlara bası nedeniyle solunum sıkıntısı ve yutma güçlüğü, kanser şüphesi ya da kanser tanısı konması, ilaç tedavisine rağmen hastalığın sık sık tekrar etmesi, sonuç alınamaması, ilaç uyumsuzluğu, radyoaktif iyot tedavisi ile sonuç alınamayan ciddi hipertiroidi olgularında cerrahi tedavi yöntemleri uygulanır. Ayrıca çocuklarda ve yakın bir zaman içinde çocuk sahibi olmak isteyen genç bayanlarda radyoaktif iyot tedavisi uygulanmaz, cerrahi tedavi yapılmaktadır.  Gebelikte hipertiroidi tesbit edilmesi özellik arz eden bir durumdur.  Gebelikte tirotoksikoz durumunda ilaç tedavisi başarısız olursa gebeliğin ikinci trimester dönemi en güvenli cerrahi uygulanacak zaman olarak bilinmektedir.